BÀI TOÁN CỔ CHIA BÒ

Xuân Kỷ Dậu 1789: Nguyễn Huệ đại phá quân Thanh

ở trận Đống Đa làm rạng danh nòi giống.

Thực ra,Quang Trung đại thắng quân Thanh vào năm

Kỷ Dậu (1789) gồm tổng cộng 5 trận lừng lẫy. 

Cổng và lối lên gò Đống Đa (ảnh: Bình Giang, Wikipedia)    

 

Vua Quang Trung – Nguyễn Huệ qua nét vẽ của họa sỹ Triều Thanh năm 1790

Bài toán chia bò

Bài toán cổ

Trong truyền thuyết Ấn Độ cổ đại kể câu chuyện: Có một ông già, trước khi lâm chung để lại di chúc rằng, muốn chia 19 con bò cho ba người con theo quy định: con cả được chia ¹⁄₂tổng số bò, con thứ hai được chia ¹⁄₄ tổng số bò, còn con thứ ba được chia ¹⁄₅ tổng số bò nhưng không được bán để chia tiền. 

Theo phong tục của Ấn Độ giáo thì bò được coi là vật linh thiêng nên không được giết thịt, chỉ có thể chia cả con đang sống. Sau khi người cha qua đời, ba người con đã tìm hết cách mà vẫn chưa chia được đàn bò, cuối cùng họ quyết định trình quan xét xử. Các quan lại địa phương vốn là túi rượu thịt, gặp việc khó bèn lấy lý do “quan thanh liêm khó quyết đoán việc trong nhà” để từ chối.
Ở làng bên có ông già thông thái. 

Một hôm ông đi qua nhà ba anh em nọ, bèn nghe bàn cãi sôi nổi. Hỏi xong ông mới biết nội dung câu chuyện chia bò. Chỉ thấy ông già trầm tư giây lát rồi nói: “Việc này làm được! Ta có một con bò cho các anh mượn. Như vậy tổng cộng có 20 con bò. 

• Anh cả được chia ¹⁄₂ tức là 10 con, 
• anh thứ hai được chia ¹⁄₄ tức là 5 con, 
• còn anh thứ ba được chia ¹⁄₅ tức là 4 con. Ba anh em tổng cộng lại đúng 19 con bò, 1 con còn lại trả cho ta”.

Thật tuyệt diệu! Một vấn đề nan giải đã làm nhiều người suy nghĩ nát óc lại được giải quyết một cách nhẹ nhàng, khéo léo như vậy. Cách chia này tự nhiên trở thành giai thoại và lưu truyền tới ngày nay.

____________________________________